Ondanks positivisme rondom verkiezingsuitslag nog geen positieve tendens in indexen Wat betreft het humeur van ondernemend Nederland heeft de verkiezingsuitslag op korte termijn nog niet geleid tot een verandering van het klimaat. Overall is het Nederlandse bedrijfsleven nog steeds negatief met een index van -41 voor de bedrijfsvoering (was -41) en -41 over het ondernemersklimaat (was -38). De mate van aantrekkelijkheid om te ondernemen krijgt een 5,5 als gemiddeld rapportcijfer (was 5,6). Dat neemt niet weg dat er wel een duidelijk relatie is tussen de verkiezingen en het humeur van ondernemers. Ondernemers die de verkiezingsuitslag een zeer goede zaak voor ondernemend Nederland vinden zijn veel positiever, met een index van -12 voor de bedrijfsvoeringsindex en 0 voor het klimaat. Ook geven zij een 6,3 aan de mate van aantrekkelijkheid om te ondernemen. Veel ondernemers geven ook concreet aan dat het aantreden van een nieuw kabinet een belangrijke reden is voor hun positieve verwachtingen. Anderzijds is de rol van de politiek ook negatief, in ieder geval op de korte termijn: de BTW- verhoging en voorgenomen bezuinigingen zijn voor veel ondernemers reden om somber te zijn over de economische situatie van Nederland in het komende half jaar. 1 | Waarom verwacht u dat de economische situatie de komende zes maanden verbetert of verslechtert? Reacties waarom het verbetert Reacties waarom het verslechtert Ondernemers blijven negatief over komende zes maanden De BTW verhoging vertaalt zich duidelijk terug in het feit dat ondernemers verwachten dat de inkoopprijzen flink toenemen. Per saldo verwacht men hier voor de komende zes maanden een verdere verhoging. Ten aanzien van dit aspect van de bedrijfsvoering zijn ondernemers nu het meest somber. Mogelijk als gevolg van deze hogere prijzen verwacht men ook een daling van de winst. 2 | Verwachting ten aanzien van verschillende onderdelen voor de komende zes maanden. De index is de verhouding van het aantal ondernemers die verwacht dat het toeneemt minus afneemt Ondernemers niet erg enthousiast over de PvdA en PvdA-politici Hoewel ondernemers zich vooral pragmatisch tonen en met een nieuw kabinet stabiliteit willen, is de overwegend kritische houding tegenover de PvdA duidelijk aanwezig. Terwijl de VVD prominent wordt genoemd als reden waarom de verkiezingsuitslag een goede zaak is, wordt de PvdA juist vaak genoemd als reden waarom de verkiezingsuitslag een slechte zaak is. Treffend is het volgende citaat: "De Pvda wil ons straffen omdat we ondernemers zijn. Ze begrijpen niet, dat het MKB de ruggengraat van de Nederlandse samenleving is." Daar staat tegenover dat vele anderen de PvdA in combinatie met de VVD als `rustig, realistisch en stabiel' zien. Maar de achterstand in beeldvorming op de VVD wordt verder onderstreept door het hoge vertrouwen in VVD prominenten als Mark Rutte (7,5) en Henk Kamp (6,9) en het relatief veel lagere vertrouwen in PvdA prominenten als Wouter Bos (6,1), Ronald Plasterk (6,1), rekenmeester Coen Teulings (6,0) en oud-minister Guusje Ter Horst (5,5). Jan-Kees de Jager, die hoogstwaarschijnlijk niet terugkeert als minister van Financien, blijft het meest populair (7,6). 3 | Waarom is de verkiezingsuitslag een goede of slechte zaak voor ondernemend Nederland? Reacties waarom verkiezingsuitslag goed is Reacties waarom verkiezingsuitslag slecht is Ondernemend Nederland wil nu als eerste aandacht voor het bevorderen van de werkgelegenheid Wanneer ondernemers prioriteit mogen geven aan diverse beleidsmaatregelen staat het bevorderen van de werkgelegenheid met stip op een. 25% geeft hier de hoogste prioriteit aan. De tweede prioriteit heeft het bevorderen van de koopkracht (18% vindt dit het belangrijkst). Een maand geleden was dit nog precies andersom. Net als vorige maand vindt 13% het hervormen van de woningmarkt de hoogste prioriteit hebben. Om het negatieve sentiment te keren zal de economie weer goed op gang moeten komen. Als het aan ondernemers ligt gebeurt dit vooral door ondernemers de ruimte te geven door het schrappen van vestigingsregels (74% voor), de belasting voor bedrijven te verlagen (59% voor), de uitkeringen te verlagen (57% voor) en het ontslagrecht te versoepelen (52% voor). De voorliefde voor een terugtrekkende overheid uit zich ook duidelijk in het feit dat 61% tegen investeren in de economie door de overheid is waardoor het begrotingstekort zou oplopen. Ook het creeren van werkgelegenheid door banen bij de overheid te scheppen kan rekenen op weerstand bij 62% van de ondernemers. Ondernemers zijn kritisch op banken en zien daar mogelijkheden voor bezuinigingen Wanneer ondernemers mogen beslissen waarop extra bezuinigd gaat worden, is de top 4 ten opzichte van vorige maand onveranderd. Meest populair is het verlagen van de Nederlandse bijdrage aan de EU (57%), gevolgd door verder bezuinigen op ontwikkelingssamenwerking (55%), een nullijn voor ambtenaren in 2013 (51%) en lastenverzwaring voor banken(46%). Nieuw op nummer vijf is het voornemen om banken die in de problemen komen met overheidsgeld te redden (39%). De kritische houding ten aanzien van banken is opvallend. Zeker het verhogen van de belasting voor banken zal op termijn ook doorberekend moeten worden aan ondernemers en lijkt daarmee niet in het voordeel van de bedrijven te werken. Blijkbaar zijn ondernemers niet bang om indirect in hun eigen vlees te snijden en prevaleert wellicht het argument dat de rol van banken kritisch tegen het licht moet worden gehouden. Nood voor de redactie Voor een nadere toelichting op dit onderzoek kunt u bellen of mailen met: Martijn de Groote Research consultant business & finance 020 - 522 54 17 martijn.de.groote@tns-nipo.com Tim de Beer Research executive en politieke peiler 020 - 522 53 99 tim.de.beer@tns-nipo.com